Istorija bolnice

Odlukom Vlade Knjaževine Crne Gore 11. decembra 1887. godine otvorena je bolnica u Nikšiću pod imenom Knjeginja Zorka, po najstarijoj ćerki tadašnjeg knjaza Nikole.

U izvještaju glasa Crnogorca kaže se njegovo veličanstvo naš uzvišeni gospodar izvolio je podignuti po novom planu tako krasnu bolnicu, da joj ne bi bilo mane ni u dosta višoj varoši. Bolnica ima 10 kreveta i dobro je snabdijevana. Knjaz Nikola je tako udovoljio zahtjevima građana i lokalne vlasti da se u Nikšiću otvori prva stalna bolnica. Veći dio sredstava obezbijeđen je prodajom svadbenih darova knjeginje Zorke. Prvi upravnik bolnice je dr Đuro Đorđije Kustudić, koji je medicinski fakultet završio u Gracu. Postavljanjem 1880. godine prvog stalnog ljekara dr Dimitrija Makridesa Makrida i otvaranjem bolnice uspostavljena je organizovana zdravstvena služba i zdravstvena zaštita stanovnika Nikšića. Na razvoj zdravstvene službe u Nikšiću značajno utiču ratna dešavanja od 1875 do 1878 godine. Crna Gora 17. novembra 1875. godine postaje 26 država članica Međunarodnog crvenog krsta.

Potpisivanjem Ženevske konvencije stvoreni su preduslovi za dolazak međunarodnih misija iz Švajcarske, Austrije i Rusije koje su značajno pomogle odboru za pomoć stradajućih Hercegovaca na čijem čelu je mitropolit Ilarion Roganović. Kasnije je ovaj odbor transformisan je u Crnogorki crveni krst. Prvi predsjednik glavnog odbora Crnogorskog crvenog krsta bio je Arhimandrit Visarijon Ljubiša.

U vrijeme oslobodilačkih ratova od 1875 do 1878 godine na Grahovu i u Župi formirane su privremene ratne bolnice. Stručnu ljekarsku pomoć u Grahovskoj bolnici pružali su Dubrovački ljekari iz sastava Austrougarskog crvenog krsta a u Župskoj privremenoj bolnici članovi Švajcarskog crvenog krsta. Upravnik Grahovske bolnice bio je dr Roko Mišetić, ordinirao je dr Hubel i dr Bohumil Bauček koji posle odlazi u Šavnik gdje je formirao privremenu bolnicu. Posle kraćeg zadržavanja u Grahovskoj bolnici dr Valerije Vale Tomić dobrovoljac sa ostrva Brača odlazi u župsku bolnicu kao prvi ljekar, a nešto kasnije na Cetinju postavljen je za prvog upravnika prve Crnogorske bolnice Danilo prvi. U župskoj bolnici ordinirali su i članovi Švajcarske misije crvenog krsta dr Frederik Verie i farmaceut Šarla Gec, prvi apotekar u nikšićkoj opštini. U Crnoj Gori prvi stalni ljekari su francuski vojni ljekari koje 1857. godine šalje suveren Napoleon III, nakon posjete Knjaza Danila Parizu.

Prilikom oslobođenja Nikšića 8. septembra 1877. godine sa crnogorskom vojskom ušli su Francuz dr Žan Batist Pevrije lični ljekar knjaza Nikole i ruska misija Crvenog krsta.

U južnom dijelu donjeg grada radila je turska bolnica a kamena ploča sa ove bolnice na kojoj piše Hirurgija nalazi se u Nikšićkom muzeju.

Poslije odlaska dr Makrida u Nikšić povremeno dolazi dr Petar Miljanić načelnik Crnogorskog saniteta koji organizuje zdravstvenu službu po evropskim standardima. Zahvaljujući njegovim naporima u svakom većem mjestu u Crnoj Gori postavljeni su stalni ljekari. Nikšićka bolnica je druga stalna u Crnoj Gori. Smještena je u adaptiranoj zgradi bivše turske kasarne koja je srušena posle Drugog svjetskog rata a nalazila se uz današnji Bulevar Vuka Mićunovića na mjestu stambenih vojnih zgrada. Do kraja 1918. godine pored dr Đura Kustudića u nikšićkoj Bolnici radili su dr Stevo Ognjenović, Mitar Radulović, Jovan Kujačić, Petar Kontić, Sadik Strinić, Neško Radović i Jakov Zarubica. Prva nikšićka babica bila je Jela Seferović rođena Šobajić, koja je radila od 1912. godine do poslije Drugog svjetskog rata. Između dva rata babice su bile Jagoda Komnenić i Marija Mirković.

Prvu privatnu apoteku u Nikšiću otvorio je 1903. godine magistar farmacije Vojimir Živni Čeh. Njegova apoteka nalazila se u kući na početku današnje ulice Josipa Sladea. Od 1921.godine radi druga nikšićka apoteka Sveti Nikola vlasništvo magistra farmacije Maksima Muja Katurića u ulici Novaka Ramova gdje je i danas apoteka.

Jevrosima Berezina Kaluđerović prvi je diplomirani zubni ljekar koji je stalno radio u Crnoj Gori i povremeno ordinirala u Nikšiću. Prvu privatnu zubnu ordinaciju u našem gradu od 1934. do 1944. godine držala je ruskinja dr Raisa Lučić.

Period između dva rata karakteriše intenzivno prisustvo bolesti koje su periodično prelazile u epidemiju. U Nikšićkom groblju kao zao duh tog vremena postoje brojni redovi grobova starih Nikšićkih porodica koje su desetkovale španjolica i još više tuberkuloza.


Ugledni ljekar tog vremena Jovan Kujačić prvi crnogorski specijalista internista dao je značajan doprinos iskorjenjivanju bolesti tog vremena. Posle završetka Prvog svjetskog rata zgradu bolnice Knjeginja Zorka zauzela je vojska i pretvorila je u takozvani vojni stan. 


U 1923. godini Bolnica je smještena u montažnoj baraci dobijenoj od ratnih reparacija. Iste godine počela je gradnja zgrade nove bolnice upravo pored montažne barake. Nova bolnička zgrada a današnje Psihijatrijsko odjeljenje otvorena je 1927. godine. Upravnici za to vrijeme izuzetno lijepog zdanja bili su dr Niko Martinović do tragične smrti i dr Milutin Spasojević od 1927. do 1947. godine. U tom periodu bolnica je imala rang banovinske bolnice sa 26. kreveta.